رازهای معماری روستایی

معماری روستا با خانه آغاز می‌شود و با خانه به آخر می‌رسد. معماری خانۀ‌ روستایی ساده و بسیار آرام است،اما در کمال بی‌پیرایگی بسیار پیچیده است. پیچیدگی معماری روستایی متظاهر نیست، بلکه آنچه که تظاهر می‌کند سادگی و آرامش است. سادگی در چهره‌ای گِلین، همرنگ و فارغ از تضاد، اما چشم نواز. سادگی معماری روستایی بصری است، اما پیچیدگی آن بصیرتی است. از‌این‌رو به چشم‌هایی می‌آید که عمقِ بصر داشته باشند. چشم‌هایی که نامریی‌ها را می‌کاوند. چشم‌هایی که از پرده-ها عبور می‌کنند، پرده‌هایی که راز و رمزها را در پس خود پنهان دارند. پرده‌هایی که ناگفته‌ها را برای گوش‌های آشنا برملا می-کنند. پرده‌هایی که در عین حال بسیار نازک و شکننده‌اند. پرده‌های اسرار معماری روستایی، امروز درهم شکسته و دریده می‌شوند و ناله‌های رمز و رازها، چشم و گوش‌های محرمان را جریحه‌دار کرده است، اما چشم و گوش نامحرمان نسبت به این نجواها، نابینا و ناشنوا‌ست. بعضی آن‌ها را از گِل بی‌ارزش می‌دانند، اما فراموش کرده‌اند که خود از گل آفریده شده‌اند. بعضی آن‌ها را سست و ناپایدار می‌انگارند، غافل از اینکه هیچ چیز در این دنیا پایدار نیست، حتی انسان که امروز خود را خدای روی زمین می‌داند. بعضی آن را منافی زندگی امروز می‌پندارند، بی‌خبر از اینکه هر ماده در این جهان با همجنس خود سازگار است. در پس مواد به ظاهر بی‌ارزش معماری روستایی (خاک و گل) معنایی نهفته است. آن معانی که برای انسان مادی امروز به راز تبدیل شده‌است. انسانی که شنوایی و بینایی و درک خود را نسبت به معانی و ارزش‌ها از دست داده است. او امروز فقط ماده را می‌پرستد و همه چیز را با شناخت علمی خود قیاس می‌کند. در سیطرۀ مادی، جسم از جان مهم‌تر است. ظاهر بر باطن غلبه دارد. فرد بر جمع ارجحیت دارد و ظاهرپرستی که موجد فردیت‌پرستی است، بلای جان رمز و راز معماری و به‌ویژه معماری بومی ایران شده است. سؤال اینجا‌ست که معرفت، اخلاص، صداقت، عشق، زیبایی و آزادگی که ارکان معنویت هستند در کدامین مکان می‌رویند و در چه کالبدی بارور می‌شوند؟